کدام نماز وضو نمی خواهد؟ (از نظر شیعیان و اهل سنت)
کدام نماز وضو نمی خواهد؟ همانطور می دانید برای خواندن نماز واجب است به درستی وضو بگیرید و سپس نماز را ادا کنید، اما در برخی موارد داشتن وضو الزامی نیست. در این مقاله از سایت عابدون قصد داریم نمازهایی که وضو برای آنها واجب نیست را بررسی کنیم، پس با ما همراه باشید.
اختلاف شیعه و سنی در وضو گرفتن چیست؟
تفاوت وضوی شیعه و اهل سنت در شستن دست ها
شیعه و سنی اتفاق نظر دارند که در آیه شریفه راجع به جهت شستن که از انگشتان به سوی آرنج باشد و یا بالعکس، صحبتی نشده است و آیه فقط مقدار لازم را بیان کرده است. یعنی دست تا مچ کافی نیست و تا کتف لازم نیست، بلکه باید تا آرنج شسته شود. اما شیعه از طریق روایات اهل بیت(ع)[4] که وضوی رسول الله (ص) را توضیح داده اند، متوجه شده است که شستن باید از بالا به پایین و از آرنج به سوی انگشتان باشد و بالعکس صحیح نیست. ولی در روایات اهل سنت توضیحی راجع به این نرسیده است. لذا مذهب اهل سنت هر جور شستن را چه از بالا به پایین و چه از پایین به بالا صحیح می دانداگر چه می گویند: ابتدا از انگشتان افضل است.[5]
علت تفاوت وضوی شیعه و اهل سنت در مسح یا شستن پاها
آغاز اختلاف در زمینه مسح یا شستن پاها در دوره خلافت خلیفه سوم بوده است. از برخی روایات استفاده میشود که شستن پاها به هنگام وضو به جای مسح، سنّت بوده و پیامبر (ص) در بخشی از عمرشان به آن دستور داده‌اند. اما وقتی سوره مائده نازل شد که در آن آیه وضو و دستور مسح پاها به جای شستن آنها وجود دارد، سنّت قبلی نسخ شده و وظیفه این میشود که در وضو پس از شستن دستها، سر و پاها مسح شود. پس از گذشت زمانی، برخی که ناسخ و منسوخ را نمی‌شناخته‌اند، به سنّتی که نسخ شده عمل می‌کنند و همین موجب اختلاف بین مسلمانان میشود. غافل از اینکه پس از نزول قرآن، که حاوی سوره مائده، یعنی آخرین سوره‌ای که بر پیامبر(ص) نازل شد، وظیفه مسلمانان عمل به قرآن ناسخ است.
ابن جریر از انس روایت می‌کند: «قرآن به مسح پاها به هنگام وضو حکم کرد، در حالی که سنّت، شستن پاها بود» و ابن عباس می‌گوید: «مردم در وضو پای خود را می‌شویند در حالی که در قرآن چیزی را جز مسح پاها نمی‌یابم».[6]
بین روایاتی که حاکی از عمل پیامبر (ص) در شستن پاها و ظهور آیه در لزوم مسح است، می توان گفت که شستن پاها قبل از نزول آیه وضو بوده است. نظیر این مطلب را در باره مسح بر کفشها (به هنگام سفر) هم مشاهده میکنیم؛ زیرا حاتم بن اسماعیل از جعفر بن محمد و وی از پدرش و او از علی (ع)روایت کرده است: «قرآن حکم مسح روی کفشها را نسخ کرده است».[7]
عکرمه از ابن عباس روایت کرده است: آیه وضو پس از مسئله مسح روی کفش نازل شده و معنای کلام این است که اگر چه از پیامبر (ص) در دوره‌ای دستور مسح روی کفش صادر شده بود، ولی قرآن خلاف آن را آورده و آن را نسخ کرده و فرموده است: «وامسحوا بروءوسکم و أرجلکم»؛ یعنی برپوست پا مسح کنید، نه بر کفش و جوراب.[8]
یکی از دلایلی که حاکمان اصرار داشته‌اند که پاها به جای مسح، شسته شود، به خاطر کثیف بودن کف پاها مردم را بر این کار مجبور می‌کرده‌اند. از آنجا که بسیاری از مردم، پا برهنه بوده‌اند، آن را می‌پذیرفته‌اند.
کدام نماز وضو نمی خواهد؟
راحتی و آسایش قبل از دفن در قبر، بخشیده شدن گناهان میت و دعا برای او، از وظایفی است که مسلمانان در حق میت مسلمان دیگر باید انجام دهند. همانطوری که احترام گذاشتن به مسلمان زنده واجب و ضروری است، طبق آیین و دین اسلام یک مسلمان فوت شده نیز باید مورد تکریم و احترام قرار بگیرد. به همین خاطر اعمالی مانند: غسل دادن او، کفن ، خواندن نماز میت و دفن و .. جزو اعمال واجب در دین اسلام بشمار میرود. که در این میان نماز میت نیاز به وضو ندارد و می‌توان بدون آن نیز نماز را ادا کرد.
محتوای تکبیرهای نماز میت
نماز میت دارای ۵ تکبیر میباشد که پس از هر تکبیر اذکار و دعاهایی با مضامین متفاوت گفته میشود. پس از تکبیر اول شهادتین گفته و به وحدانیت خداوند اقرار میکنیم، پس از تکبیر دوم صلوات بر حضرت محمد ( صلی الله علیه و آله) میفرستیم، پس از تکبیر سوم برای مؤمنان و مسلمانان از درگاه خداوند طلب مغفرت میکنیم و پس از تکبیر چهارم برا فرد متوفی که برایش نماز می خوانیم طلب آمرزش و مغرت میکنیم و پس از تکبیر پنجم نماز تمام میشود.
نحوه خواندن نماز میت
ابتدا برای خواندن نماز میت ، باید جنازه متوفی را به سمت قبله قرار داد، به نحوی که سر میت در سمت راست و پاهای میت در سمت چپ فرد نمازگزار قرار بگیرد. سپس نماز گزار رو به قبله بایستد و باید توجه داشته باشد که فاصله زیادی با متوفی نداشته باشد و نماز هم باید ایستاد خوانده شود.
پس از نیت نماز میت، ۵ تکبیر گفته میشود که پس از هر تکبیر دعا و یا اذکاری گفته میشود و در نهایت درتکبیر پنجم نماز تمام میشود.
بعد از تکبیر اول بگوید: أشْهَدُ أنْ لا إِلهَ إلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لا شَرِیکَ لَهُ وَ أَشْهَدُ أنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسوُلُهُ أَرْسَلَهُ بِالْحَقِّ بَشْیراً وَ نَذِیراً بَیْنَ یَدَی السَّاعَهِ
بعد از تکبیر دوم بگوید: اَلّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ بَارِکْ عَلی مُحَمَّد وَ آلَ مُحَمَّد وَارْحَمْ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّد کَأفْضَلِ مَا صَلَّیْتَ وَ بَارَکْتَ وَ تَرَحَّمْتَ عَلی إبْرَاهِیمَ و آلِ إِبْرَاهِیم إنَّک حَمِیدٌ مَجِیدٌ وَ صَلِّ عَلی جَمِیعِ الأَنْبِیَاءِ و الْمُرْسلیِنَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصِّدّیقِینَ وَ جَمِیعِ عِبَادِ اللهِ الصَّالِحِین
بعد از تکبیر سوم بگوید: اَلّلهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنینَ وَ الْمُؤْمِناتِ وَ الْمُسْلِمینَ وَ الْمُسْلِماتِ الأَْحْیَاءِ مِنْهُمْ وَ الأَْمْوَاتِ تَابِع بَیْنَنَا وَبَیْنَهُمْ بِالْخَیْرَاتِ إِنَّکَ مُجِیبُ الدَّعَوَاتِ إِنَّکَ عَلی کُلَّ شَیْء قَدِیر
بعد از تکبیر چهارم اگر میت مرد است، بگوید: اَلّلهُمَّ إِنَّ هَذَا عَبْدُکَ وَ ابْنُ عَبْدِکَ وَ ابْنُ أمَتِکَ نَزَلَ بِکَ و أَنْتَ خَیْرُ مَنْزُول بِه اَلّلهُمَّ إنَّا لاَ نَعْلَمُ مِنْهُ إلاَّ خَیْراً وَ أَنْتَ أَعْلَمُ بِه مِنَّا اَلّلهُمَّ إِنْ کَانَ مُحْسِناً فَزِدْ فی إِحْسَانِه وَ إنْ کَانَ مُسِیئاً فَتَجَاوَزْ عَنْه وَ اغْفِرْ لَهُ. اَلّلهُمَّ اجْعَلْهُ عِنْدَکَ فی أعْلی عِلِّیِّینَ وَ اخْلُفْ عَلی أهْلِهِ فی الغَابِرِینَ وَ ارْحَمْهُ بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِین
و اگر متوفی زن میباشد بگوید: اَلّلهُمَّ إِنَّ هَذَه أمَتُکَ وَ ابْنَهُ عَبْدِکَ وَ ابْنتُ أمَتِکَ نَزَلَتْ بِکَ و أَنْتَ خَیْرُ مَنْزُول بِه اَلّلهُمَّ إنَّا لاَ نَعْلَمُ مِنْهَا إلاَّ خَیْراً وَأَنْتَ أَعْلَمُ بِهَا مِنَّا، اَللّهُمَّ إِنْ کَانَتْ مُحْسِنَهً فَزِدْ فی إِحْسَانِهَا وَ إنْ کَانَت مُسِیئهً فَتَجَاوَزْ عَنْهَا وَ اغْفِرْ لَهَا اَلّلهُمَّ اجْعَلْهَا عِنْدَکَ فی أعْلی عِلِّیِّینَ وَ اخْلُفْ عَلی أهْلِهَا فی الغَابِرِینَ وَ ارْحَمْهَا بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِین.
سپس تکبیر پنجم را گفته و نماز را تمام کند.
